ÖNSÖZ

Gagouz dili blog'una HOŞ GELDINIZ!

Bu site okul hem universite üüredicilerinä, üürencilerä, studentlerä deyni kuruldu. Umut ederim, ki verili informaţia faydalı olur.

воскресенье, 9 января 2011 г.

Niyetlerin ierarhiası.

1. Genel terbi etmek niyetleri – öz kurrikulum’unun kategoriasıdır. Genel terbi etmek niyetleri bütün üüretmek-üürenmek proţesinä hem gerçekleştirilecek üürencilärlän çıkışlara baalıdır.

2. Transdisţiplinar genel niyetleri – genel niyetlerin konkretize edilmesinin ilk basamağıdır. Bilgileri, kompetenţiayı hem becermekleri bakăr. Bu niyetlerin temelindä uur hem etaplara görä niyetlär, referinţa hem operaţional niyetleri kurulărlar.

3. Uur hem etaplara görä niyetlär – transdisţiplinar karakterlidir. Üürenmek proţesi bir konkret etapa görä: ilkokul, gimnazia, liţey.

4. Kurrikular bilim dallarına görä niyetlär – transdisţiplinar niyetlerini senselä disţiplinaların uuruna geçirer (real bilimneri, uman disţiplinaları).

5. Disţiplinanın genel niyetleri – transdisţiplinar hem kurrikular bilim dallarının niyetlerindän gelişerlär. Bilgilär, becermeklär, angıları sadece konkret disţiplinaların üürenmesindä kabul ediler; referinţa niyetlerinin kurulmasına kaynak.

6. Referinţa niyetleri – disţiplinanın genel niyetlerinin temelindä kurulărlar. Bilgilerin, becermeklerin kazanılması esaba alınăr. Bu niyetlär her bir obiektä, her bir üürenmek yılına kurulărlar.

7. Operaţional niyetleri – bilgileri derin hem konkret kantarlărlar. Bir konkret dersä için kurulărlar. Becermeklerin, bilgilerin kazanılmasını saalărlar.

8. Sonuçları kantarlamak niyetleri – ne, ne kadar, nicä üürenci lâzım cuvap etsin, ki üürediciyi yınandırsın, ani temayı annadı.


Niyetlär psiholojik hem pedagojik prinţiplerinä görä klasifikaţialanărlar. Böylä klasifikaţiaya taxonomia deniler. Ilk taxonomiayı B. Bloom kurdu, 6 uuru var: bilmek, annamak, kullanmak, analiz, sintez, kantarlamak.
J.Guilford’un taxonomiası 3 elementä temellener: niyetli iş, içindeliklär, sonuçlar (rezultatlar).
Kurrikulum’un autorlarınnan verili niyetlär triadaya temellenerlär: bilgilär- becermeklär - paalılıklar.

A. bilgilär
B. becermeklär:
- kognitiv
- kreativ
- reflexiv
- komunikativ
- praxiolojik
- psihomotor
- sosyal paalılıklar
C. yaşamak paalılıkları.


Kognitiv becermekleri:
1. oluşları, fenomenneri denemek;
2. aklında tutmak hem oluşları lojik açıklamak (cannandırmak);
3. genelleştirmek, konkretize etmek;
4. sistemlemek hem düzenä koymak;
5. annakları düşünceli kullanmak, fikiri induktiv, deduktiv açıklamak (dedukţia – fikirin lojik açıklanması, genel faktlardan konkret oluşlara geçmek; indukţia – konkret oluşlardan genel faktlara geçmek, genelleştirmek)

Kreativ becermekleri:
1. kazanılmış becermeklerin, metodların, teorianın h.b. praktik kullanılması;
2. eni ideaların açıklanması;
3. problem-situaţiaların çözdürülmesi;
4. problemnerin araştırılması;

Reflexiv becermekleri:

1. kendi başına bilgi kazanmak;
2. autokantarlamak;
3. autokontrol;
4. kendi başına karak almak;
5. dolay ortalığa kolay sınaşmak;

Komunikativ becermekleri:

1. aazdan hem yazılı mesajı adekvat kavramak (annamak);
2. aazdan hem yazılı sözü kullanmak;
3. komunikativ situaţiaları geliştirmek;
4. dialogta ikinci kişiyi aktiv seslemek;

Praxiolojik becermekleri:
1. tedarıkların, aparatların kullanılması;
2. informativ tehnikanın kullanılması;
3. hergünkü problemnerin çözdürülmesi;

Psihomotor becermekleri:
1. fizik becermekleri;
2. akţiaların koordonaţias;
3. ortalıkta kaybelmemek, kolay er bulmak;
4. mimika hem jestlär.


Parazit işliklär (operaţional niyetlerinin kurulmasında kullanılmaz işliklär).

• Bilmäğä
• Bulmağa
• Annamağa
• Iyi bilmäğä
• Saabi olmağa
• Duymağa (a sesiza)
• Inanmağa (inanmış olmağa)
• Inandırmağa (inandırılmış olmağa)
• Üürenmäğä

Operaţional niyetlerinin kurulmasında işliklerin kullanılması

Bloom´un taxonomiası

I. Bilmek: seçmäğä, yazmağa, tanımağa, saymağa, adlamağa, ayırmağa, belli etmäğä, araştırmağa, yazdırmağa, aklında tutmağa, identifikaţialamağa;
II. Annamak: fikirini açıklamağa, interpretaţialamağa, örneklärlän göstermäğä, genelleştirmäğä, ayırtmağa, klasifikaţialamağa, doldurmağa, çıkış yapmağa, diyiştirmäğä, diferenţialamağa;
III. Kullanmak: göstermäğä, hazırlamağa, çözdürmäğä, kullanmağa, ayırtmağa, klasifikaţialamağa, organize etmäğä, geliştirmäğä, seçmäğä, baalantı kurmağa, modifikaţialamağa, diyiştirmäğä;
IV. Analiz: ayırmağa, seçmäğä, yaraştırmağa, ayırtmağa, diferenţialamağa, analiz yapmağa, klasifikaţialamağa, identifikaţialamağa, tanımağa;
V.Sintez: kurmağa, düzmäğä, yaratmağa, annaştırmağa, açıklamağa, genelleştirmäğä, diyiştirmäğä, organize etmäğä, birleştirmäğä, plannamağa, gruplamağa, klasifikaţialamağa, speţifikaţialamağa, derivaţialamağa;
VI. Kantarlamak: yaraştırmağa, çıkış yapmağa, yazdırmağa, açıklamağa, argumentlemäğä, karar almağa, özetlemäğä, bilgileri kantarlamağa, interpretaţialamağa.


Operaţional niyetlerinin kurulmasının modeli

Roman „Uzun Kervan” D.Tanasoglu
I Ders. Tema: Giriş dersi
Operaţional niyetleri: kognitiv-formativ
Üürenci lâzım becersin:
-         D.Tanasoglunun literar kişilik olduğunu belli etsin;
-         Yazıcının eri için gagouz literaturasında özel informaţiayı ayırtsın;
-         Romanın kritik hem analitik okumasını gerçekleştirsin;
-          Kritik analizini ilerletsin;
-         Romanın janrasını belli etsin.
Operaţional niyetleri: afektiv
Üürenci lâzım becersin:
-         gagouz literaturasında yazıcının rolunu belli etsin;
-         diskuţia proţesindä yazıcının eserlerinnän meraklandığını göstersin.
II Ders. Tema: Romanın strukturası
Operaţional niyetleri: kognitiv-formativ
Üürenci lâzım becersin:
-         romanda artistik elementlerinin olduğunu tanısın;
-         oluşları identifikaţialasın;
-         romanın strukturasında oluşların erini açıklasın;
-         romanda bölümnerin, adların önemliyini açıklasın;
-         subiektin (temanın) momentlerini ayırsın.
Operaţional niyetleri: afektiv
Üürenci lâzım becersin:
-         romanın artistik paalılığını göstersin;
-         eserdä dilin expresiv paalılığını, argumentleyip, esaba alsın;
-         romanın etik paalılığını açıklasın.
III Ders. Tema: Romanın personajları.
Operaţional niyetleri: kognitiv-formativ
Üürenci lâzım becersin:
-         personajların olduğunu  bir sistemdä gerçekleştirsin;
-         personajların karakteristika yapılmasında yolları ayırsın;
-         karakteristika yapılması için uygun sözlär, fikirlär, ţitatalar seçsin;
-         personajların karakteristika yapılmasını kısadan gerçekleştirsin.
Operaţional niyetleri: afektiv
Üürenci lâzım becersin:
- personajların moral durumu için dartışsın.



При копировании статьи ссылка на оригинал обязательна!

Следующие Предыдущие Главная страница

Blogger Template by Blogcrowds